NFT, günümüzü en trend teknolojilerinden birisidir. Dijital sanat eserlerinin NFT olarak milyonlarca dolara satılması herkesin bir anda gözünü NFT’lere çevirmesine sebep olmuştur. NFT dünyasını biraz inceledikten sonra adım atmak isteyen pek çok kişi vardır.
Yeni başlayan sanatçıların, yaratıcıların ve hatta yatırımcıların NFT dünyasında yolunu kaybetmemesi için NFT terimlerine hakim olması oldukça faydalı olur. NFT sözlüğündeki terimleri bilmek sektördeki gelişmeleri kolayca takip edebilmeyi sağlar. NFT dünyasında konuşulanları kaçırmamanız için bilmeniz gereken yaygın terminolojinin tam listesi burada.
NFT Nedir?
Non-Fungible Token yani NFT, blok zincirinde barınan ve değiştirilemeyen dijital varlıklardır. Blok zincirine NFT olarak eklenmiş video, resim, müzik gibi dijital dosyaların eşi benzeri yoktur. NFT’lerin değiştirilemez ve benzersiz olmaları dijital dünyadaki mülkiyet sorunu için kolay bir çözüm sunmaktadır.
NFT’ler takas edilebilir. Böylece dijital varlığın sahipliği bir kişiden diğerine geçer. OpenSea gibi NFT pazaryerlerinde yapılan satışlarda sanatçılar NFT’lerini kripto para karşılığında takas ederler. NFT’nin yeni sahibi istediği zaman başka birine NFT’sini satabilir. Bir anda dijital eserlerin yüksek fiyatlara satış görmesi birçok yatırımcının ve sanatçının bu alana yönelmesine sebep olmuştur.
NFT Sözlüğü: Bilinmesi Gereken NFT Terimleri
Airdrop
Airdrop, NFT koleksiyonu sahipleri tarafından NFT’leri doğrudan kullanıcıların cüzdanına genellikle ücretsiz olarak göndermesidir. Airdrop yapılmasının amacı NFT projesine duyulan ilgiyi artırmak ve sosyal medyada projeye destek verecek bir kitle oluşturmaktır. Bazen yeni kullanıcıların ilgisini çekmek için airdrop yapılırken bazen de mevcut topluluk üyelerine desteklerinden dolayı teşekkür etmek için NFT airdrop yapılır.
Alpha
Alpha, NFT projeleri hakkında kamuya açık olmayan bilgilerin içeriden elde edilmesidir. Projenin geleceği hakkında duyuların gizli tutulmasının sebebi genellikle fiyat manipülasyonunu önlemektir. Bir şekilde Alpha’lara ulaşanlar projeye erkenden yatırımda bulunarak karlı getiriler elde ederler.
Ape in
Ape in, kapsamlı bir araştırma yapmadan, bazı tavsiye ve duyumlara bağlı olarak aceleyle NFT satın almaktır. Bu terim meşhur Ape NFT serisinin bir anda sosyal medyada popülerleştirilip insanların birbirini taklit ederek bilinçsizce yüksek fiyatlara satın alma yapmasından sonra kullanılmaya başlamıştır.
Art Reveal
Art reveal, basılan NFT’lere ilgi uyandırmak için lasnman öncesi yapılan gösterilerdir. Projelerin tanıtımı yapılır.
Asset
NFT, kripto para gibi dijital varlıklar için kullanılan terimdir.
Blockchain
Bilgileri ve verileri, herkese erişilebilir olarak güvenli bir şekilde depolanması için kullanılan dağıtılmış veri tabanı sistemidir. Güvenilir bir üçüncü tarafa gerek kalmadan verilen depolanmasını, işlenmesini ve korunmasını sağlar. NFT’ler de blockchaine mint edilerek depolanır.
Bridge
Bridge, NFT’lerin bir blok zincirinden diğerine taşınmasını sağlayan köprüdür.
Blue chip
Güçlü, istikarlı olarak ilerleyen ve yaygın olarak tanınan projeler için blue chip terimi kullanılır.
Burning
Burning, bir NFT’nin mecazi olarak yakılarak yok edilmesidir. NFT aslında yok olmaz tıpkı coin burning durumundaki gibi kullanılamayan bir adrese gönderilerek kullanılamaz hale getirilir. NFT yakıldıktan sonra sonsuza dek geri alınamaz.
CAT
CAT, Crypto Asset Token (kripto varlık simgesi) kısaltmasıdır.
CC0
Creative Commons Zero, içerik oluşturucularının telif hakkı korumasından vazgeçerek isteyen herkesin eserini kullanmasına veya uyarlanmasına izin veren telif hakkı koruma biçimidir.
CDS
Community Designated Seller, topluluk tarafından belirlenmiş olan dijital varlık satıcılarıdır. CDS’ler için özel bir adres oluşturulur ve NFT projelerinin satışını yaparlar.
Collectible
Türkçe’de koleksiyon olarak kullanılan collectible, belli bir temada oluşturulmuş birden çok dijital sanat eserinin bir araya getirilerek proje halinde sunulmasıdır. Koleksiyonlar şarkı, resim, video, yazılı eser gibi farklı NFT tiplerinden oluşabilir.
Cold Wallet
Cold wallet yani soğuk cüzdan çevrimdışı olarak depolama yapılabilen diğer kripto para cüzdan türlerine göre daha güvenli olan cüzdan türüdür. Soğuk cüzdanların kağıt cüzdan (paper wallets) ve donanım cüzdanı (hardware wallets) olarak kendi içerisinde çeşitleri mevcuttur.
Crowd Sales
Kalabalık satışlar (crowd sales), NFT projelerinin geliştirebilmek için yatırım amaçlı olarak yapılan halka arz satışlarıdır.
Cyrpto Collectibles
Kripto koleksiyonları, bir blok zincirinin parçası olan NFT koleksiyonları için kullanılır.
Crptocurrency
Kripto para (cryptocurrency), blokchain teknolojisi üzerinde çalışan merkezi olamayan para birimidir.
DAO
DAO, Decentralized Autonomus Organization’ın kısaltması olup merkezi olamayan otonom organizasyonlar anlamına gelir. Dao’lar merkezi bir otorite tarafından değil üyelerin fikir birliğiyle yönetilen organizasyonlardır. Bir DAO, akıllı kontrat kullanılarak blockchain ağı üzerine kurulur.
DApp
DApp, Decentralized Application kısaltması olup mekeziyetsiz uygulama anlamına gelir. Normal uygulamalarda backend (arka uç) merkezi sunucularda çalışırken dApp’lerin backend’i eşler arası ağ olan blockchain’de çalışır. Bundan dolayı dApp bir şirkete değil onun kullanan topluluğa aittir.
DeFi
DeFi, merkezi olmayan finans anlamına gelir ve “decentralized finance”ın kısaltmasıdır. Finansal gücün banka ve finans kurumları gibi merkezi otoritelerin elinden çıkarıp herkese ulaşılabilir hale getirmeye çalışan web3 finans modelidir.
Delist
Delist, dijital bir varlığın listeden kaldırmak yani borsadan çıkarılmasını ifade eder. Delist hem proje sahibin isteği üzerine gerçekleşebileceği gibi dijital varlık artık borsanın listeleme gereksinimlerini karşılamadığında da delist edilebilir.
Degen
Degen, araştırma yapmadan yüksek risk ve spekülasyon bulunan popülere NFT’lere yatırım yapan NFT yatırımcıları için kullanılan terimdir.
Derivative
Başka bir sanatçının dijital sanat eserinin reprodüksiyonu olarak NFT türevlerinin yaratılmasıdır.
Diamond Hands
Diamond hands, piyasanın hareketliliği ve baskısı altında dahi panik yapmadan NFT’lerinin değerleneceği düşüncesiyle elinde tutmak anlamına gelir.
Discord
Discord NFT topluluklarının haberleşme için yaygın olarak kullandığı sosyal medya platformudur. NFT meraklıları projeler hakkında duyuru ve gelişmelerden haberdar olmak için Discord’da aktiftirler.
Drop
Drop, NFT’lerin yeni piyasaya çıktığı veya yakında satışta olacağı anlamına gelir. NFT drop’ları sosyal medyadan, NFT pazaryeri haberlerinden veya kulaktan kulağa duyularbilir.
DYOR
DYOR, “Do your own researc” kısaltması olup “kendi araştırmanızı yapın” anlamına gelir. Bir kişi NFT’ler hakkında bir şeyler açıklayıp altına DYOR yazdığında, bu benim kişisel görüşüm emin olmak için kendi araştırmanızı yapın diye vurgulamış olur. NFT yatırımı yapmadan önce herkes kendi araştırmasını yapmalıdır.
ERC-721
Ethereum Virtual Machine uyumlu blockchain ağlarında NFT oluşturmak için uyulması gereken bir dizi kural ve yönergedir.
Ethereum
Ethereum, merkezi olmayan bir blok zinciri platformudur. Boyutu, güvenliği ve özellikleriyle sebebiyle web3 ekosisteminin birincil olarak kullandığı blok zincirdir. Bu nedenle NFT oluşturmak için de en popüler blockchain’dir.
Etherscan
Etherscan, Ethreum ağındaki işlemlere, cüzdan adreslerine, akıllı sözleşmelere vs. erişmek için kullanılan ağ gezgini sitesidir.
Farming
NFT farming, DeFi pazarında NFT kullanarak gelir etmeye yarayan yöntemdir. Token kazanmak için sisteme NFT yatırılabilir veya NFT kazanmak için sisteme token yatırılabilir.
Fiat
Fiat, devletler tarafından belirlenmiş dolar, euro, Türk lirası gibi geleneksel para birimleridir.
Floor
Floor, bir NFT projesinin piyasadaki en düşük taban fiyatıdır.
Fractional Owner
Fractional owner, NFT’nin tamamına değil yalnızca bir kısmına sahip olunan kısmi sahiplik durumu için kullanılır. NFT’lerin genllikle tek bir sahibi olurken kesirli NFT (fractional NFT), bir NFT’ye birden çok kişinin kısım kısım sahip olabilmesine imkan tanımaktadır.
Fren
Aynı NFT projesine yatırım yapmış kişilerin birbirlerine aynı hedefteyiz arkadaşım, ahbap anlamlarında kullanıldığı görülen ifadedir. Özellikle NFT degen’leri arasında daha yaygın olarak kullanılır.
FUD
FUD, fear (korku), uncertainty (belirsizlik), doubt (şüphe) kelimelerinin kısaltmasıdır. Birisi kasıtlı olarak bir NFT projesi hakkında olumsuzluk içeren yanlış bilgiler yayarsa FUD olur.
FOMO
FOMO, “fear of missing” kısaltması olup kaybetme korkusu anlamında kullanılır. NFT alanında bir projenin değeri artmaya başladığında yatırımcılar FOMO yaşayarak fırsatı kaçırma korkusuyla hemen o projeyi satın almak isterler.
Fungibility
Fungibility, takas edilebilir anlamına gelir. NFT’ler benzersi oldukları için takas edilebilir değillerdir, yani yerine hiçbir şey geçemez. Oysa iki kişi ellerindeki birer doları karşılıklı olarak takas ettiklerinde artık ellerinde farklı paralar olsa da her ikisi de hala birer dolara sahip olmuş olur.
Fungible Token
Fungible token Bitcoin gibi hepsinin değeri birbirine eşit olan blockchain ağındaki tokenlar için kullanılan terimdir.
Gas / Gas Fee
Gas Fee, Ethereum blok zincirinde işlem yaparken işlemleri doğrulayan madencilerin çabası karşılığında ödenmesi gereken ücrettir.
Gas Wars
Gas wars, aynı anda birçok kişi hızlı bir şekilde işlem yapmak istediğinde ortaya çıkan rekabettir. Kullanıcılar kendi işlemlerinin önce yapılması için daha yüksek gas fee ödeyerek işleminin daha hızlı onaylanmasını sağlar. Özellikle popüler NFT’ler piyasay yeni sürüldüğünde en erken alıcılar olabilmek için gas wars ortaya çıktığı görülür.
Generative Art
Generative art, NFT sanatçısının belirli kurallara sahip bir algoritma oluşturarak bilgisayar programı yardımıyla ana katmanların üzerine rastgele seçimler yapılarak oluşturulan NFT koleksiyonlarıdır. Kimi zaman bazı NFT koleksiyonların 9000, 10000 gibi çok yüksek miktarda NFT’den oluştuğu görülür. Ancak sanatçı her NFT’yi ayrı ayrı yaratmaz. Sanatçı belli katmanlar ve bileşenler üretir ardından program rastgele eşleştirmeler yaparak binlerce NFT üretir.
GM
GM, NFT ekosisteminde “good morning” yani günaydının kısaltmasıdır.
Governance Token
Governance token, DAO’ların yönetimi için karar verme mekanizmasında oy kullanma hakkı sağlayan yönetişim belirtecidir.
GPU
GPU (grafics processing unit), bilgisayarlardaki grafik işleme birimidir. Ethereum, Bitcoin gibi kripto paraların madenciliği için kullanılan yöntemlerden birisi de GPU madenciliğidir.
Hashrate
Hashrate (hash oranı), blok zincirinde kullanılan hesaplama gücü için belirlenen ölçüdür. Güvenlik bakımından blok zincirleri değerlendirildiğinde hangisinin hash oranı yüksekse daha güvenli demektir.
Holders
Holders, NFT sahibi olan kişiler için kullanılan terimdir. Kişinin elinde NFT tuttuğu ifade edilir.
Hot Wallet
Hot wallet diğer adıyla sıcak cüzdan çevrimiçi olarak blok zincirine bağlanarak token alışverişi yapmaya ve saklamaya izin veren kripto para cüzdanı türüdür.
Interoperability
Intereperality, merkezi olmayan uygulamaların birlikte çalışabilmesi mantığıyla sanal ortamdaki verilerin bir platformdan diğerine taşınabilmesidir. Web3’ün bu özelliği NFT’ler açısından oldukça önemlidir. Böylece kullanıcılar NFT’lerini farklı platformlarda kolayca kullanabilmektedir.
Interplanetary File System (IPFS)
IPFS, merkeziyetsiz bir şekilde eşler arası dosya paylaşımı yapılan ağdır. IPFS, HTTP gateway URL’e göre daha iyi bir NFT saklama alanı sunar.
Liquidity
Liquidity yani likidite bir varlığın fiyatı etkilenmeden başka bir varlığa ne kadar kolay dönüşebileceğini anlatan terimdir.
Limited Edition
Limited edition yani sınırlı sürüm, sınırlı sayıda NFT’nin basıldığı koleksiyonlardır.
Metadata
Metadata, dijital sanat eserlerinin dosya adı, dosya boyutu, video uzunluğu gibi verileridir.
Metamask
Metamask, OpenSea gibi NFT pazaryerlerine erişmek için kullanılan dijital cüzdandır.
Metaverse
Metaverse, sanal gerçeklik araçları kullanılarak insanların birbirleriyle etkileşime girebildikleri 3 boyutlu sanal evrenlerdir. Metaverse’te birçok ögenin sahipliği NFT teknolojisi kullanılarak sağlanır. Bu nedenle NFT’ler metaverse için önemlidir.
Mining
Mining yani madencilik, blok zincirine yeni kripto paralar ekleyebilmek için yapılan hesaplama işlemleridir. Kripto para madenciliği yapan madenciler yapmış oldukları işlem başına ödül olarak kripto kazanırlar.
Minting
Minting, bir NFT’yi blok zincirine ekleme, doğrulama ve kaydetme sürecidir. NFT mint edildikten sonra pazaryerlerinde görüntülenebilir, satın alınabilir veya işlenebilir.
Minting Interval
Minting interval, blok zincirine yeni tokenların hangi sıklıkla mint edilebileceğini belirtir.
NFA
NFA, “Not financial advice” kısaltması olup “finansal tavsiye değildir”, “yatırım tavsiyesi değildir” gibi anlamlarda kullanılır.
NFT Marketplace
NFT Marketplace, insanların NFT’leri görüntüleyebileceği, satın alabileceği ve satabileceği merkezi olmayan pazaryeri platformlarıdır.
NGMI
NGMI, “not going to make it” kısaltması olup yapmayacağım anlamına gelir. NFT’de bir kişinin büyük bir fırsatı kaçırmak üzere olduğunu vurgulamak için kötü kararlar veren kişiler için kullanılır.
Nifty Gateway
Nifty Gateway, Ethereum blok zincirinde çalışan popüler NFT pazaryerlerinden birisidir.
Non-custodial Wallet
Non-custodial wallet, kullanıcının anahtarları ve kripto parası üzerinde tam kontrol sahibi olmasına izin veren cüzdan türüdür. Kripto varlıkları depolamak için üçüncü bir tarafa olan ihtiyacı ortadan kaldırmak için oluşturulmuş bir cüzdan çözümüdür.
Noob / Newbie
NFT sektöründe acemi olan kişileri tarif etmek için kullanılır.
Off-chain Metadata
Off-chain metadata, blok zincirinin dışında depolanan ve herkese açık olmayan verilerdir.
On-chain
On-chain, blok zincirinde yer alan tokenları ve blok zincirindeki işlem veya etkileşimi ifade ermek için kullanılan terimdir.
On-chain Metadata
NFT’leri oluştururken doğrudan akıllı sözleşmeye entegre edilen meta verilerdir.
OpenSea
OpenSea, en popüler NFT pazaryeridir.
Paper Hands
Paper hands, elindeki NFT’leri piyasadaki herhangi bir dalgalanma sonucu panik halinde satan kişilerdir.
Peer-to-Peer (P2P)
Peer-to-peer, merkezi bir otoritenin denetimine gerek kalmadan iki eş arasında doğrudan dijital varlık transferi yapılmasıdır. Peer-to-peer network ise eşit söz hakkında sahip iki cihazın birbirleri arasında veri alışverişi ve işlem yapabildiği ağdır.
Play to Earn (P2E)
Play to earn, oyuncuların oynadıkça para kazanabileceği sisteme dayalı bir oyun türüdür. Oyuncular oyunda elde ettikleri NFT’leri kripto para veya gerçek para karşılığında satabilirler.
PFP
PFP, profile picture yani profil resmi anlamına gelir. NFT dünyasında PFP’ler kullanıcıların NFT koleksiyonlarından dijital sanat eserleridir.
Polygon
Polygon, yüksek ücretler, saniyede düşük işlem sayısı gibi Ethereum’un karşılaştığı zorlukları ele alan blok zinciri ölçeklenebilirlik platformudur.
Private Key
Private key, kullanıcıların kripto para cüzdanına ulaşmasına ve yapacağı işlemleri imzalamasına yarayan şifre benzeri güvenlik numaralarıdır.
Proof of Stake (PoS)
Proof of stake, blockchain ağına yeni bir blok eklemek için başvurulan fikir birliği mekanizmasıdır.
Proof of Work (PoW)
Proof of work, blockchain ağına yeni bir blok eklemek için başvurulan fikir birliği mekanizmalarından birisidir.
Public Key
Public key, diğer kullanıcıların cüzdanınıza NFT gönderebilmesi için paylaşılabilir açık anahtardır.
Rarible
Rarible, topluluk tarafından yönetilen bir NFT pazar yeri ve token basma platformudur.
Rarity
Rarity, nadirlik anlamına gelir ve NFT’lerin değerini belirleyen önemli bir unsurdur. Bir NFT ne kadar nadirse o kadar değerli hale gelir.
Roadmap
Roadmap, NFT projelerinin hedeflerini, kilometre taşlarını ve stratejilerini sunan belgelerdir.
Royalty
Royalty, NFT yaratıcısının telif hakkından dolayı yeniden satış yoluyla elde edeceği kazançtır. NFT satıldıktan sonra kaç defa el değiştirirse değiştirsin ilk yaratıcısı her seferinde royalty olarak belli bir % üzerinden ücret alır.
Rug Pull
Rug pull, NFT geliştiricilerinin, yatırımcıların parasını aldıktan sonra projeyi terk ettiği durumu ifade eder.
Smart Contract
Smart contract yani akıllı kontratlar, merkezi otoriteye gerek duyulmadan kişilerin kendi arasında oluşturdukları sözleşmeleri blok zincirinde depolayan bilgisayar programlarıdır.
Snapshot
Snapshot, belirli bir anda blok zincirinde adresler, işlemler, meta veriler gibi bilgileri eksiksiz bir şekilde kaydını yakalar.
Staking
Staking, NFT’lerin kararlaştırılan süre boyunca, belirli bir ödül karşılığında blok zincirinde çalışmaya koyulmasıdır. NFT staking yapılarak kripto para kazanıp pasif gelir elde edilebilir.
Sweeping the Floor
Sweeping the floor, tüm NFT’leri o anki taban fiyattan satın almak anlamına gelir.
Token
Token, sahip olduğu kişiye belirli eylemler gerçekleştirme hakkı veren, blok zincirindeki bir kayıttır.
Utility-Focused NFT
Utility-focused NFT, gerçek dünya uygulamalarına sahip NFT türüdür.
WAGMI
WAGMI, “we all gonna make” kısaltması olup “hepimiz başaracağız anlamına gelir. NFT alanında yatırımcıların pozitif bir gelişmeler beklediklerinde kullandığı bir terimdir.
Wen Moon
Bir NFT’nin değerinin ne zaman hızla yükseleceğini sorgulayan bir ifadedir.
Whales
Yüksek miktarda NFT veya kripto paraya sahip olan kişilere whales yani balina denir.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Digicentralized Twitter ve Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
