Sanal gerçeklik, günümüzde hızla gelişen teknolojilerden birisi. Metaverse ile birlikte daha fazla gündeme gelen sanal gerçeklik, giyilebilir teknolojilerin şaşırtıcı bir boyuta ulaşabileceğini göstermektedir. Sürekli ivmelenerek hızla büyüyen bu teknolojinin pek çok kullanım alanı vardır. Bu yazımızda sanal gerçeklik hakkında en çok merak edilen sorulan yanıtlarını bulacaksınız.
Sanal Gerçeklik Nedir?
Sanal gerçeklik, bilgisayar teknolojileri kullanılarak oluşturulmuş yapay 3 boyutlu bir ortamda, insanların duyularıyla etkileşime girmesini sağlayan teknolojidir. Kullanıcılar sanal yapıları yalnızca ekrandan seyretmek yerine kendini yapının içine dahil edip çeşitli duyularıyla deneyimleyebiliyor. İngilizce karşılığı virtual reality olduğundan sanal gerçeklik yerine “vr” kısaltmasının kullanıldığı sık sık görülür.
Kurgulanmış sanal dünyayı deneyimlemek için giyilebilir cihazlar kullanılır. Sanal gerçeklik deneyimini yaşatan en bilinen cihaz türü sanal gerçeklik gözlükleridir. Görme duyusunu sağlayan VR gözlükleri ses, dokunma ve koku üzerine geliştirilmiş olan diğer sanal gerçeklik cihazları takip etmiştir. Bir sanal gerçeklik simülasyonun katılan kullanıcı gözlük, eldiven, kulaklık, vücut giysisi gibi cihazlardan çeşitli bilgiler alarak sanal dünyada çeşitli kontrollere sahip olabilmektedir.
Sanal Gerçekliğin Arkasındaki Teknolojiler
Sanal gerçeklik teknolojisinin amacı kullanıcıların simüle edilmiş ortamlarda keşfetme, kontrol etme gibi özel deneyimler yaşamasıdır. Sanal gerçeklik ile oturduğumuz yerden bambaşka dünyalarda işler yapabilme şansı doğmuştur. Bilgisayarlarda hazırlanmış yapay dünyaların insan beyni tarafından gerçeklik olarak algılanması sağlanır.
Tüm bunların yapılabilmesi için kullanılan en temel teknoloji bilgisayarlı görü (computer vision)’dür. Sanal dünyada yer alan içeriğin insan görsel sisteminin anlayabileceği gibi olması bilgisayarlı görü teknikleriyle sağlanır. Kullanıcılar görüntüleri analiz edip algılayarak neler olduğunu anlayabilirler.
Sanal gerçeklikte kullanılan diğer teknolojiler yapay zekâ, büyük veri, makine öğrenimi ve görüntü işlemedir. Tüm bu teknolojiler giyilebilir cihazların algıladığı görüntü, ses, koku gibi verilerin anlamlandırılması için birlikte kullanılır.
Sanal Gerçeklik Ne İşe Yarar?
Sanal gerçeklik nedir sorusu kadar merak edilen konulardan bir diğer sanal gerçekliğin ne işe yaradığıdır. Aslında bu teknolojinin ne işe yaradığı hakkında en doğru ipuçları adında bulunmaktadır. Sanal gerçeklik, sanal gerçeklik ürünleri kullanılarak bilgisayarlarda oluşturulmuş sanal dünyaların kullanıcılar tarafından deneyimleyebilmesine yarayan teknolojidir.
Kullanıcılar sanal bir dünyada gerçekmiş gibi hareket edebilir, etkileşime geçebilir ve keşfedebilirler. Bu da gerçek dünyada mümkün olmayan birçok şeyin bilgisayar ortamında yaratılarak deneyimlenmesini sağlar. Örneğin, bir kişi oturduğu yerden kendisinden kilometrelerce uzaklıkta olan bir müzeyi ziyaret edebilir.
Metaverse Sanal Gerçeklik İlişkisi
Metaverse, kullanıcıların birbirleriyle çevrimiçi olarak iletişim kurdukları, bir dizi işlem yapabilecekleri dijital dünyayı tarif eder. Henüz metaverse kullanımı ve yaratılan platformlar oldukça başlangıç aşamasında olsa da insanlar ve şirketler bu alandaki vizyonlarını sundular. Metaverse’e giriş yolu olarak sanal gerçeklik cihazları görüldüğü için bu iki teknoloji arasındaki ilişkiyi incelemek faydalı olur.
Sanal gerçeklik, metaverse’ün gerekliliklerinden birisidir. Metaverse’de ulaşılması beklenen deneyimler ancak sanal gerçeklik sayesinde elde edilebilir. Metaverse’ü destekleyecek ve hatta güçlendirecek bir VR olmadan başarıya ulaşmasını beklemek doğru olmaz. Metaverse dinamik bir sanal dünya. Burada insanlar farklı şekillerde etkileşime girebiliyorlar. Bu nedenle sanal gerçeklik cihazlarını kullanmadan metaverse ile etkileşim kurulamaz. Görmek için gözlük, duymak için kulaklıklar, vücut için kıyafetler geliştiriliyor. Metaverse’de bunların anlamlı bir şekilde kullanılabilmesi için sanal gerçeklik yazılımlarına ihtiyaç vardır.
Sanal Gerçeklik Kullanım Alanları Nelerdir?
Sanal gerçeklik teknolojisi birçok farklı alanda kullanılabilmektedir. Sanal bir deneyime imkan olan her alanda bu teknolojiden faydalanılabilir. Günümüzde sanal gerçeklik kullanılan alanlara şunlar örnek verilebilir:
- Eğitim
- Oyun
- Emlak
- Seyahat
- Askeri
- Eğlence
- Sağlık
- Sanat
- Havacılık
- Moda
- Üretim
Sanal Gerçekliğin Yararları ve Riskleri
Sanal gerçeklik birçok alanda kolaylıklar sağlıyor. Gerçek dünyada var olanlar simüle edilerek herkesin ulaşabilmesi sağlanıyor. Bunun yanı sıra gerçek dünyada var olamayacak deneyimlerin inşa edilmesine imkan veriyor. Sanal gerçekliğin bazı yararları şöyledir:
- Tehlikeli durumlar simüle edilerek öğrencilere güvenli bir eğitim ortamı sunması
- Farklı lokasyondaki katılımcıların bir arada iş ve eylemde bulunabilesi
- Alışveriş yapmadan önce ürünü sanal olarak deneyimleyebilme imkanı
- Engelleri sebebiyle evden çıkamayan kişilerin insanlarla daha aktif bir şekilde iletişime geçebilmesi
- Yaşanılan sürükleyici deneyimden dolayı öğrencilerin daha kısa sürede öğrenmesi
- Gerçek mekanlar simüle edilerek tatbikatlar yapılabilmesi
Sanal gerçekliğin yararlarının yanı sıra taşıdığı bazı riskler vardır. Oldukça ilgi çekici ve sürükleyici bir teknoloji olduğu için kullanıcılarda bağımlılık yapabilir. Bununla birlikte süregelen pek çok sorun doğabilir. Sanal gerçekliğin yarattığı riskler şöyledir:
- Kullanım esnasında mide bulantısı, oryantasyon bozukluğu, baş dönmesi gibi sağlık sorunlarının oluşması
- Bağımlı olan kullanıcıların sürekli sanal mecralarda yer alıp gerçek hayattan kopması ve bununla birlikte oluşan psikolojik sorunlar
- İnsanların daha az hareket etmesi, dışarıya çıkmaması sebebiyle oluşabilecek sağlık sorunları
- Yüksek fiyatlı VR sistemlerinden dolayı yalnızca belli kesimden insanların bu deneyime ulaşabilmesi
- Sürekli sanal eğitimlerle elde edilen bazı deneyimlerin gerçek hayatta kolaylıkla uygulanamaması
- Sanal karakterlerle var olan insanların güvensizlik ve sahtekarlık sorunlarıyla baş başa olması
