NFT’lerin Web3 topluluğu tarafından hızla benimsenmesinden sonra kullanım alanları oldukça yaygınlaşmıştır. Haliyle farklı türde NFT yapılarına ihtiyaç doğmuştur. NFT’lerin gelişimindeki bir sonraki adım ise dinamik NFT’lerdir. Bu yazımızda Dinamik NFT hakkında en çok merak edilenleri açıklayacağız.
NFT Nedir?
NFT, Türkçe açılımı ile Nitelikli Fikri Tapu, hiçbir dış kaynak tarafından değiştirilemeyen, değiştirilmesi mümkün olmayan token’lardır. Aslında tüm NFT’ler blok zinciri üzerine işlemiş birer kripto paradır. NFT’leri diğer kripto paralardan ayıran yanı ise değeri biçilebilen herhangi bir varlık olabilmesidir.
NFT’ler hakkında daha fazla bilgi edinmek için NFT Nedir? Neler NFT Olabilir? adlı yazımıza göz atabilirsiniz.
Dinamik NFT Nedir?
Dinamik NFT ya da kısa adıyla dNFT, zaman içerisinde özelliklerini değiştirebildiğimiz bir NFT türüdür. Günümüzde çok sık kullanılmıyor olsa da dNFT, NFT özelliklerinin zaman içerisinde değişmesinin gerekli olduğu durumlarda oldukça faydalı bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır.
Dinamik NFT’ler de normal NFT’lerin üretim mantığıyla aynı şekilde akıllı kontratlar aracılığıyla üretilir. Fakat dNFT akıllı kontratlarında statik NFT’lerin akıllı kontratlarından olmayan ve NFT’nin metadasını değiştirmekte kullanılan birkaç fonksiyon bulunur. Bu fonksiyonlar aracılığıyla sonradan blok zincir üzerindeki NFT’lerin özellikleri değiştirilebilir. NFT’lerin özellikleri değiştirilirken token id’si değiştirilemez. Bu sayede mevcut NFT’lerin sahiplikleri değiştirilemez olur.
Dinamik NFT’ler Nasıl Çalışır?
Dinamik NFT’ler genellikle ERC-1155 token standardını kullanır. Solana gibi EVM tabanlı olmayan zincirlerde de dinamik NFT’ler için standart oluşturmak adına geliştirme süreci devam etmektedir. Daha önce bahsettiğimiz gibi Dinamik NFT’ler akıllı kontratlar aracılığıyla üretilir. İlk başta üretilen NFT’ye Base NFT adı verilir. Base NFT sayesinde Dinamik NFT’nin ilk hali ortaya çıkmış olur.
Sonrasında ise NFT ile alakalı herhangi bir güncelleme yapılacağı zaman tokenin akıllı kontratına yeni bilgiler ile istekte bulunulur. İsteğe alan kontrat oracle adı verilen zincir dışı iletişim için kullanılan 3. parti servisi de kullanarak zincir içi ve dışı bilgileri toplar. Toplanan bilgiler ışığında gelen güncelleme bilgilerine bağlı olarak dNFT özellikleri değiştirilir. Bu değiştirme işleminde önemli olan nokta, zincir içi ve dışından alınan bilgilerde, değiştirilmek istenen bilgilerle aynı olan herhangi bir bilginin olmaması gerekliliğidir. Eğer aynı bilgi olursa NFT’nin üretilme mantığına ters düşeceğinden akıllı kontrat hata döndürecek ve işlem gerçekleşmeyecektir.
Dinamik ve Statik NFT Arasındaki Fark Nedir?
En temelde Dinamik ve Statik NFT arasındaki fark NFT’nin içerdiği bilgilerin sonradan değiştirilebiliyor olmasıdır. Bu özelliğinden dolayı da kullanım alanları farklılık göstermektedir. Kullanım alanlarına örnek vermek istersek Statik NFT’ler daha çok sanat eserlerinde kullanılırken Dinamik NFT’ler oyunlardaki karakterlerde kullanılmaktadır. Bu kullanım alanındaki fark ise sanat eserlerinin bir sefer oluşturulduğunda bir daha değiştirilmesine ihtiyaç duyulmazken oyunlarda oyuncu karakterlerinin her zaman tek bir özellikte kalamamasıdır. Bu yüzdendir ki sanat eserlerinde statik NFT kullanmamız doğru iken, karakter NFT’lerinde dinamik NFT kullanmamız doğru olur.
Dinamik NFT’lerin Avantajları Nelerdir?
Statik NFT’ler günümüzde oldukça yaygın şekilde kullanılmasına rağmen özelliklerin değiştirilemez olmasından dolayı gerçek yaşam için kullanılması çok uygun değildir. Bunun nedeni olarak gerçek yaşamdaki her şeyin zamanla özelliklerinin değişiyor olması gösterilebilir (İnsanlar yaşlanıyor, evlerin özellikleri değişiyor, arabaların kilometreleri kullandıkça artıyor vs.). Bu sebepten dolayı Dinamik NFT’leri kullanmak oldukça iyi bir çözüm olur. Ayrıca NFT teknolojisinin bir türü olmasından dolayı veriler blok zincir üzerinde depolanacağı için yapılan bütün değişikler dileyen herkes tarafından görülebilir. Böylece dolandırıcılık gibi kötü durumlar olamayacaktır.
Dinamik NFT Örnekleri
Dinamik NFT’ler yaygın bir kullanım trendine sahip olmasa da ihtiyaç doğrultusunda projelerde kullanılmaya başlamıştır. Bu bölümde dinamik NFT türünü kullanan projelerden örnekler vereceğiz.
LaMelo Ball NFT’leri
Geçen yıl, NBA’de yükselen bir yıldız olan LaMelo Ball gibi profesyonel spor oyuncuları, oyuncu-taraftar ilişkilerini güçlendirmek için Chainlink Spor Veri Akışlarından yararlanan öncü dNFT’ler yarattılar. Şu anda sekiz farklı LaMelo Ball NFT’si var ve her bir NFT, ribaund ve asistlerden atılan puanlara kadar farklı bir LaMelo oyuncu istatistikleri seti kaydediyor. NFT sahipleri, LaMelo’nun devam eden performansına bağlı olarak çekilişlere ve diğer NFT’ye özgü avantajlara özel erişim elde ediyorlar.
Regenerative Resources Kısa Film NFT’leri
Regenerative Resources Company (RRC), bozulmuş arazileri verimli deniz suyu manzaralarına dönüştürmeyi amaçlayan bir ekosistem hizmeti şirketidir. RRC fonları, RRC’nin mevcut projelerinde 100 milyon mangrov yetiştirmek için kullanılacak, önde gelen sanatçılar tarafından tasarlanan beş dinamik kısa film NFT’yi piyasaya süreceğini duyurmuştur.
Her Kısa Film NFT’si başlangıçta yalnızca tek bir kareye sahip olacaktır. Bununla birlikte, bir NFT her satın alındığında veya yeniden satıldığında, NFT sahibi kısa filmin tamamını görüntülenene kadar yeni bir kare mevcut NFT karelerine eklenecektir.
Sonuç
Statik NFT’ler ile birlikte blok zincir dünyasına gelen gerçek yaşamımızdaki özel eşyaları blok zincire taşıma kabiliyeti blok zincirin kullanım alanlarına yeni bir alan daha eklemişti. Fakat blok zincir teknolojisinin bu alanda kullanılmasıyla birlikte bir eksiklik ile karşılaşıldı. Bu eksiklik gerçek hayattaki her şeyin zamanla değişiyor, gelişiyor olmasıydı. Statik NFT’ler bu soruna cevap veremiyordu. Bu soruna çözüm olmak amacıyla dinamik NFT’ler ortaya çıkmıştır. Dinamik NFT’ler sayesinde artık NFT’lerin özelliklerinin saklandığı metadatalar değiştirilebilir hale gelmiştir. Statik NFT’lerin getirdiği bu çözüm sayesinde artık NFT’ler gerçek yaşama uygunluk konusunda önemli bir adım atmıştır. Şu anda statik NFTler çok yaygın bir şekilde kullanılmasına rağmen ilerleyen süreçte dinamik NFT’lerin sağladığı avantaj nedeniyle kullanımının artması bekleniyor.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Digicentralized Twitter ve Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
