Blockchain dünyasında her geçen gün yeni gelir modeline sahip birbirinden farklı konseptler çıkmaktadır. Bu konseptlerden birisi olan Move to Earn, kullanıcıların hareket ederek kazanç elde etmesini sağlayan önemli yapılardan birisidir. İnsanların gerçek dünyada ettiği hareketler web3 dünyasında kripto paralar ile ödüllendirilir. Kullanıcılara fayda sağlamak için oldukça eğlenceli bir yol tercih eden birçok Move to Earn projesi mevcuttur. Bu yazımızda Move to Earn konsepti detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Move to Earn Nedir?
Türkçeye “kazanmak için hareket et” veya “hareket ederek kazan” gibi farklı biçimlerde çevrilebilecek Move to Earn (M2E), daha aktif ve hareketli bir yaşamı kripto paralar ile teşvik eden web3 konseptidir. İnsanların günlük hayatta yapmış oldukları hareketler ve fiziksel egzersizler karşılığında token, NFT veya coin kazanırlar. İnsanlar kazandıkları bu tokenleri daha sonra fiat paraya diğer adıyla itibari paraya dönüştürerek bir gelir elde ederler. Elde ettikleri gelir sayesinde insanlar daha çok spor yapmaya yönelir ve sonucunda oldukça sağlıklı bir yaşam sürerler.
Hala oldukça yeni bir alan Move to Earn konsepti 2021 yılının sonuna doğru ortaya çıkmıştır. 2022 yılında Binance, Huobi, Kucoin gibi büyük borsalarında destek vermesiyle kısa bir süre için oldukça popüler hâle gelmiştir. Gün geçtikçe kullanıcı sayısını artıran, insanlara hem para kazandırıp hem sağlıklı olmalarını sağlayan başarılı M2E projelerinin yanı sıra birçok başarısız girişim de olmuştur.
Projeleri başarısızlığa götüren temel sebep projelerin tokenomisini iyi oluşturamamalarıdır. Projeye geç giren kullanıcıların, yanlış kurgulanmış ekonomik yapı dolasıyla zarar ettiği örnekler mevcuttur. Bu nedenle Move to Earn projelerinde kullanıcıları içeride tutacak eğlenceli bir yapının yanı sıra iyi bir ekonomik plan şarttır. Aksi halde zarar eden kullanıcılar bu sistemlere karşı ön tavır alarak Move to Earn konseptine duyulan ilginin azalmasında büyük rol alır.
Move to Earn Sistemi Nasıl Çalışır?
Blockchain ve GPS sistemlerini kullanarak çalışan Move to Earn projeleri, sensörler yardımıyla kullanıcıların hareketlerini belirlerler. Belirlenen hareket sayesinde kullanıcılar eğer gerekli yetkinlikleri sağlıyorsa sistem tarafından ödüllendirilir.
Bu yetkinlikler, yapacağınız spora göre tasarlanmış eşya veya yürümeniz için gereken enerji olabilmektedir. Bu ikisinin birlikte yer aldığı projelerde günümüzde vardır. Gerekli olan yetkinlikler NFT olarak projelerin marketleri üzerinden alınabilmektedir. Bu satın alınan varlıkların normal fiat para üzerinden bir değeri vardır ve çoğu projede bu değeri ilk başta kendi cebinizden ödemeniz gerekmektedir. Parayı ödeyip yetkinlikleri aldıktan sonra token kazanmaya başlayabilirsiniz.
Kazanılan tokenlerin miktarının sınırlandırılması için zamanla kullanılan eşyaların eskimesi özelliği getirilmiştir. Bu özellik sayesinde tokeninin üzerindeki enflasyon bir nebze azaltılmaya çalışılmıştır. Fakat bu çözümde tam anlamıyla token fiyatının korunmasında yardımcı olamamıştır.
Move to Earn ile Nasıl Kazanç Elde Edilir?
Move to Earn, kripto para kazanmak için gerçek dünyada aktif olmanızı gerektiren sayılı yoldan birisidir. Amacı ilgi çekici bir konsept olmasından dolayı M2E’e karşı beklentiler oldukça yüksektir. Move to Earn nedir ve sistem nasıl çalışır inceledikten sonra nasıl kazanç elde edileceğini anlamak projelerin doğru bir şekilde ele alınabilmesine yardımcı olur.
Move to Earn ile kazanç elde etmenin yaygın yöntemleri şunlardır:
- Egzersiz: Egzersiz yapmak M2E konseptinin temel taşıdır. Projelerin birçoğu kullanıcılar hareket ettikçe onları kendilerine özgü oyun içi token ile ödüllendirir. Kullanıcılar elde ettikleri kazançla oyun içi satın alma yapabilir. İsterse kripto para veya itibari para birimlerine dönüştürebilir.
- Ticaret (Trading): NFT’ler ve oyun içi ögeler Move to Earn projelerinin ayrılması en önemli özellikleridir. Kullanıcılar oyun içinde elde etmiş oldukları ögeleri ve NFT’leri, OpenSea gibi pazarlarda satarak kazanç elde edebilirler.
- Basım (Minting): Bazı M2E projeleri kullanıcıların pazar yerlerinde satabilmesi veya takas edebilmesi için özel oyun içi NFT’ler oluşturmalarına imkan sağlamaktadır.
- Staking: Move to Earn projeleri GameFi mekaniğine göre oluşturulmuş oyunlar olduğu için bu platformlarda stake yapılarak kazanç elde edilebilir.
Move to Earn ve Play to Earn Arasındaki Fark
Move to Earn, GameFi ekosistemine ait bir yapı olduğu için GameFi ekosisteminin bir diğer unsuru olan Play to Earn ile karşılaştırıldıkları görülür. Bu iki konsept bazı benzerlikler gösterseler de birbirlerinden farklı oldukça önemli özellikleri vardır.
Move to Earn(M2E) ve Play to Earn(P2E) arasında en önemli fark kullanıcıların sağlık durumları olabilir. P2E projelerinde bilgisayar veya tablet başından oldukça fazla zaman geçirilmesinden dolayı kullanıcıların vücut sağlığı bozulabiliyorken M2E projelerinde ise kullanıcıların günlük olarak belirli bir süre spor aktivitesi yapması sayesinde vücut sağlıkları daha iyi olabilmektedir.
M2E projelerinde kullanıcıların hareketleri sensörler yardımıyla doğrulama yapıldığından dolayı kullanıcılar P2E projelerinde yaptıkları birçok sistemi kandırmaya yönelik hareketi yapamamaktadır.
M2E projelerinde harcanan efora göre ödül kazanılırken P2E projelerinde gösterilen performansa göre ödül kazanılır. Bu da M2E projelerinden elde edilen kazancın doğrusal bir yapıda ilerlemesini sağlar.
Move to Earn Projeleri
Move to Earn konseptini yakından tanıdıktan sonra uzun süredir ertelediğiniz düzenli spor yapma fikrine tekrar sıcak bakmaya başlamış olabilirsiniz. Bu bölümde sizler için yüksek kullanıcılara ulaşmış projelerden bahsedeceğiz.
StepN (GST — GMT)
Mart 2022 yılında piyasaya çıkan StepN projesi sayesinde yürüyerek GMT (Green Metaverse Token) veya GST (Green Satoshi Token) tokeni kazanabilirsiniz. Kazanmaya başlamak için ise kendinize ait ayakkabı satın almanız ya da kiralamanız gerekmektedir.
Ayakkabıları NFT olarak Solana blok zinciri üzerinde üretilmiştir. Değişik seviyelerdeki bu NFT ayakkabıları sayesinde kullanıcılar GST veya GMT tokeni kazanmaktadır. Ayrıca bu ayakkabılar zaman geçtikçe eskimekte buna bağlı olarakta kazanç miktarları düşmektedir. Kullanıcılar eskiyen ayakkabıları da kazandıkları GST token sayesinde onarabilmektedir.
Genopets (GENE)
Dünyanın ilk Move to Earn NFT oyunu olmakla övünen Genopets, Solana ağı üzernde çalışmaktadır. Günlük etkileşiminizle gelişen “evcil hayvanınıza” bakmak için hareketi kullanarak GENE jetonları kazanılmaktadır. Evcil hayvanınıza ne kadar iyi bakarsanız, o kadar çok GENE kazanabilirsiniz.
Genoverse boyunca seyahat ederek, hareketinizi GENE’ye dönüştürebilirsiniz. Daha sonrasında ise GENE’lerinizi kullanarak Genopet NFT’nizi yükseltebilirsiniz. Ayrıca GENE’nizi diğer oyunculara satabilir veya NFT’lerinizi pazarda takas edebilirsiniz.
Step App (FITFI)
Bir diğer M2E projesi Step App sayesinde kullanıcılar hareket ederek veya ellerindeki sneaker’ı stake ederek KCAL tokenini kazanabilmektedir. Ayrıca kullanıcılar sanal ortamda diğer kullanıcılara karşı turnuvular düzenleyerek bir ödül havuzu oluşturabilirler. Oluşturdukları bu havuzu turnuva sonucunda kazananlara adaletli bir şekilde dağılımı yapılmaktadır.
Step App’in fayda tokenı, sneak NFT spor ayakkabısı satın almak ve yarışmalara ve müsabakalara katılmak için kullanılabilen KCAL tokenıdır. KCAL, bir spor ayakkabıyı stake opsiyonunu kullanıp uygulamaya katılarak da kazanılabilir. Step App’in yönetişim tokenı FITFI, platformun yönetilmesinde ve geliştirme için önemli noktaların belirlenmesinde kullanılmaktadır. Step App Avax ağı üzerinde çalışmaktadır.
Calo (CALO)
Calo egzersiz yaptığınız için sizi ödüllendiren bnbchain ağı üzerinde çalışan bir M2E projesidir. Herhangi bir NFT spor ayakkabası edinerek hareket ettikçe CALO token kazanmaya başlayabilirsiniz. Haftalık ve aylık zorluklara katılarak veya Tekli Modda kendi başınıza çalışarak CALO tokenleri kazanabilirsiniz.
Çalıştığınız her dakika için CALO kazanırsınız. Kazandığınız ödülü Calo pazarında fitness ekipmanları, egzersiz programları ve beslenme planları gibi şeyler satın almak için kullanabilirsiniz. Kullanımı kolay arayüzü ve topluluk odaklı olmasıyla Calo, sporu eğlenceli ve ödüllendirici hale getirmek isteyen herkes için harika bir M2E oyunudur.
Dotmoovs(MOOV)
Dotmoovs, antrenmanları tamamlayarak MOOV jetonları kazanmanıza olanak tanıyan bir M2E NFT oyunudur. Artırılmış Gerçeklik (AR) özelliği ile oldukça gerçekçi bir şekilded antrenmanları tamamlayabilir ve bunun için ödüllendirilebilirsiniz.
Dotmoovs, ilerlemenizi ve ödüllerinizi takip etmek için “moov puanları” kullanır. Sistemde şu anda sadece serbest stil futbol ve dansa katılarak puan kazanmaktasınız. Kazandığınız puanları avatar veya yükseltme gibi oyun içi öğeler satın almak için kullanabilirsiniz. Dotmoovs projesi Ethereum ağı üzerinde çalışmaktadır.
Move to Earn projeleri yalnızca yukarıda bahsettiklerimizle sınırlı değildir. M2E yapısıyla oluşturulmuş birçok proje vardır. Ne yazık ki bazıları sistemi doğru bir şekilde kurgulayamamaktan kullanıcıların tepkisini almışken bazıları da büyük dolandırıcılıklara imza atarak ortadan kaybolmuştur. Bu nedenle herhangi bir M2E projesini kullanmaya başlamadan önce hakkında detaylı araştırma yapmayı unutmayınız.
Sonuç
Move to Earn projeleri fiziksel aktiviteye teşvik etme amacı ve insanların günlük hareketlerinden para kazanma hevesiyle çıkar çıkmaz yoğun bir ilgi görmüştür. Sonrasında ise projelerin kötü tokenomileri olmasından dolayı birçok kullanıcı zarar etmiş ve M2E konseptine olan ilgi azalmıştır. Bu durumu aşağıdaki Glimps sitesi üzerinden alınan verilerde M2E aranma istatistiklerine de baktığımız zaman görmekteyiz.
Move to Earn henüz tamamıyla oturmuş bir konsept değildir. Projelerde çeşitli eksik noktayla karşı karşıya kalmak mümkündür ama geliştiriciler eksik noktalar üzerinde çalışmaktadır. Bu çalışmalar arasında tokenomi ve kullanıcıların kazandıkları tokenleri satmamaya yönlendirme konularına öncelik verilmektedir. Bu iki soruna çözüm bulunduğunda başarılı bir sistem ortaya çıkması muhtemeldir.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Digicentralized Twitter ve Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
