Bir web sitenizi barındırdığınızda, genellikle Digital Ocean, Google veya Amazon gibi özel bir VPS (Sanal Özel Sunucu) kullanırsınız. Sunucunuzu kurduktan sonra alan adınızı GoDaddy veya NameCheap üzerinden kayıt ettirebilirsiniz. Son adım, etki alanınızı sunucunuza yönlendirmek için DNS kayıtlarınızı düzenlemektir. Artık alan adınıza giderek web sitenizi ziyaret edebilirsiniz. Bu, dünyaya geleneksel bir web sitesi yayınlamanın en popüler yoludur. Ama bir sorunu var. Bir VPS, web sitesi barındırmayı kontrol eder ve bir alan adı hizmeti, alanları kontrol eder. Yani bu hizmetler merkezileştirilmiştir. Öte yandan, merkezi yapıların bazı sorunları var.
Ya VPS’im çökerse ya da kullandığım şirket bir ülkede aniden kara listeye alınırsa, ICANN alan adımı iptal ederse ya da alan adı hizmetini kapatırsa ne olur? Bunlar pek olası olmasa da önemlidirler ve web sitenizi artık barındıramazsanız veya alan adınız kaldırılırsa ne yapacağınızı düşünmenizi sağlar. Neyse ki, gelecek için tasarlanmış ve geliştirilmiş bir teknoloji var. Bunun adı IPFS’dir (Gezegenler Arası Dosya Sistemi) ve eşlik eden yardımcı hizmet ise ENS’dir (Ethereum Name Service).
IPFS Nedir?
InterPlanetary File System (IPFS) veya Türkçe’de “gezegenler arası dosya sistemi”, eşler arası bir dosya sistemi oluşturan açık kaynaklı bir projedir. IPFS projesi, interneti kullanma şeklimizi değiştirme potansiyeline sahip iddialı bir projedir. IPFS projesinin nihai hedefi, aynı dosya sistemine sahip olan tüm cihazların birbirlerine bağlanmasını sağlamaktır. IPFS, internet olarak kullandığımız sisteme çok benzer, ancak tam olarak aynı şekilde çalışmaz. IPFS’nin nasıl çalıştığını anlamak için HTTP internet protokolüne aşina olmak önemlidir.
Mevcut World Wide Web, HTTP ve HTTPS protokollerine dayanmaktadır. Bunlar, dünya çapında veri iletişimini ve erişilebilirliği sağlayan uygulama protokolleridir. HTTP, kullanıcıları konumlarına göre sunuculara bağlayan bir erişim istek-yanıt protokolü görevi görür. Örneğin, Ali bir web sitesine girdiğinde, web tarayıcısı otomatik olarak içeriği barındıran sunucuya erişim talebinde bulunur. Bağlantı başarılı olursa, AWS sunucusu web sayfasını Ali’ye gönderir ve erişim sağlanır. Ancak içerik merkezi bir sunucu tarafından korunmaktadır ve kalıcı değildir. Ayrıca, AWS o kadar çok web sitesine ev sahipliği yapıyor ki, herhangi bir nedenle bir sunucu çökerse, internetin çoğu kapanabilir ve sunucu da çökebilir. Bunun aksine, IPFS, her türlü dijital verinin depolanabileceği ve paylaşılabileceği kalıcı ve dağıtılmış bir web oluşturulmasını sağlar. HTTP iletişimi, içerik sağlamak için belirli konumlardaki sunuculara dayanırken, IPFS iletişimi içeriğin kendisine odaklanır.
IPFS sisteminde Alit, internette yaptığı gibi doğrudan AWS sunucularından içerik sorgulamaz.Bunun yerine dağıtılmış bir ağa “bu içeriği bana kim sağlayabilir?” diye sorduğunda en yakında bulunan kullanıcı bu içeriği Ali’ye ulaştırır.
IPFS Avantajları
- IOT cihazlarıyla uyumlu.
- DDoS saldırılarına karşı etkilenmeme özelliğine sahip.
- İnternet erişimi stabil olmadığında daha iyi performans ve mevcut olduğunda veri bloklarına çevrimdışı önbellek aracılığıyla erişilmesine izin verir.
- Otomatik sürüm yükseltmesi ve yedeklemelere sahip küresel çapta dosya depolayabilme.
- İçerik dağıtımı için daha az sunucu gerekli.
- İçerikler daha hızlı yüklenebilir ancak aynı zamanda daha fazla bant genişliği kullanır çünkü ağa katkıda bulunmanız gerekir.
- Veriler hash ile eşleştirilerek veri bütünlüğünün sağlanması.
- Sansüre dayanıklı bir yapıda olması.
- Daha ucuz veya ücretsiz barındırma.
IPFS Dezavantajları
- İçerik adresleme şu anda çok kullanıcı dostu değil.
- Yerleşik aktörler, verilerin kontrolünü bıraktığınızda kontrol kaybını algılayabilir.
- Arama motorlarının iyileştirilmesi gerekiyor, örneğin ipfs-search.com gibi.
- Tarayıcıların iyileştirilmesi gerekiyor, örneğin beakerbrowser.com gibi
ENS Nedir?
ENS, Ethereum adreslerini, içerik hash’lerini ve meta verileri insan tarafından okunabilir adlarla ilişkilendiren blok zinciri tabanlı bir adlandırma sistemidir.Bu, internete bağlı bilgisayarlar için sunucu IP adreslerini bir adla, yani alan adlarıyla ilişkilendiren bir adlandırma sistemi olan DNS’ye benzer.Bunun anlamı, bir etki alanı (örneğin .ETH, .XYZ ve .LUXE gibi etki alanları) kaydedebileceğiniz ve bu etki alanını bir cüzdan adresine atayabileceğinizdir.
Örneğin,0x0e072296a3a0ae62491b29e8793b726ce7ab68a9 gibi cüzdan adreslerini görmeye alışık olabilirsiniz, ancak çoğu kişi bunun özellikle akılda kalıcı bir adres olmadığı konusunda hemfikirdir. Alternatif olarak, inc.eth gibi bir alan adı kaydedebilir ve cüzdan adresini bu alana atayabilirsiniz. İsterseniz Pay.inc.eth gibi bir alt alan adı da oluşturabilir ve bu hatırlaması kolay cüzdan adresini kullanabilirsiniz. Alan adlarına cüzdan atamanın yanı sıra web siteleri de atayabilirsiniz.
ENS Avantajları
- İnsan tarafından okunabilen cüzdan adreslerine izin verir, yani bir alan adına parasal varlık gönderebilirsiniz.
- Swarm ve IPFS içerik hash’lerine kolay erişime izin verebilir.
- ENS, bir dizi akıllı sözleşme olarak Ethereum blok zincirinde çalıştığı için DNS’den daha iyi güvenlik sunar.
- Alt alanlar oluşturabilirsiniz.
- Alanlar ve alt alanlar yeniden satılabilir.
ENS Dezavantajları
- DNS’e göre daha karmaşık mimarisi bulunmaktadır.
- Yeni bir servis olmasından dolayı, daha çok kısıtlamalarının bulunması.
- Tüm internet tarayıcılarında desteklenmiyor olması.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Twitter, Instagram, YouTube ve LinkedIn üzerinden bizi takip edebilirsiniz. Soru ve görüşlerinizi Telegram kanalından bize iletebilirsiniz.
