DeFi, blokchain tabanlı finansal sistemlerden birisidir. Finansın geleceğini şekillendireceği düşünülen DeFi teknolojisi artık bankaların bile yatırım yaptığı alanlardan birisi haline gelmiştir. Sahip olduğu özellikler finans işlemlerini güvenli ve kolay hale getirmektedir. Bu sebeple DeFi nedir, nasıl çalışır gibi pek çok soru ilgili olan kişilerin akıllarına takılmaktadır. Bu yazımızda DeFi teknolojisi hakkında en fazla merak edilen soruları anlaşılır bir şekilde yanıtlandırmaya çalışacağız.
DeFi Nedir?
DeFi, “decentralized” ve “finance” kelimelerinin kısaltması olup merkeziyetsiz finans anlamına gelmektedir. Teknolojinin adı, amacını çok net bir biçimde ortaya koymaktadır. DeFi teknolojisinin amacı internet erişimi olan herkesin özgür ve demokratik bir şekilde finansal işlemlerini yapabilmesidir. Bankacılık işlemleri bir merkezde bulunan bir otorite tarafından değil sistemin sahip olduğu algoritmalar tarafınca gerçekleştirilir.
DeFi, Bitcoin ve Ethereum gibi herkesin erişim sağlayabildiği blok zincirleri üzerinden sunulan finansal hizmetlerdir. Blok zinciri ve finansal hizmet denilince akla hemen kripto para transferi geliyor olsa da DeFi bundan çok daha fazlasıdır. DeFi teknolojisi ile borç verme, faiz kazanma, sigorta, kredi alma, türev ve varlık takası gibi bankacılık sistemlerini kapsamaktadır. Yani DeFi ile geleneksel bankaların sunmuş olduğu pek çok hizmetten faydalanmak mümkündür. Üstelik üçüncü taraflarla ve evrak işlemleriyle uğraşmaya gerek kalmadan daha hızlı bir şekilde işlemler yapılabilir.
DeFi Nasıl Çalışır?
DeFi, dağıtılmış ve güvenli bir veri tabanı olan blockchain teknolojisini kullanır. DeFi işlemlerini blockchain üzerinde yürütmek içinse dApp olarak adlandırılan merkeziyetsiz uygulamalar kullanılır. dApp’lerle etkileşime geçip işlemler blok zincirine bloklar halinde kaydedilir. Diğer kullanıcılar tarafından işlemler doğrulanır ve blok kapatılarak şifrelenir.
DeFi’nin çalışma mantığını tam olarak anlayabilmek için kredi kullanma üzerine biraz düşünelim. Normalde kredi almak için bankaya gidip başvuru yapılır. Banka kredi başvurusunu yapan kişiyi araştırır, çeşitli özelliklerini inceler ve ona göre kredi başvurusunu onaylar. Kredi başvurusu onaylandıktan sonra kredi verilir. Kredi alırken hizmet ücreti ödemesi yapılır. Kredi borcunu ödemek için ödeme planı hazırlanır ve ödenirken ana paraya ek olarak faiz ödenir. DeFi’de kredi kullanacak olan bir kişi ise dApp finans uygulamasından ihtiyaçlarına uygun bir peer (eş, emsal) ile eşleştirilir. Eğer borç veren kişinin şartlarını kabul ederse işlem blockchain ağına kaydedilir. Konsensüs mekanizmasına göre onaylanır ve kredi alınmaya hazır hale gelir. Anlaşılmış olan zaman aralıklarına göre ödeme karşı tarafa yapılır. Tüm bu süreç blok zincirinden takip edilebilir.
DeFi Kullanım Alanları Nelerdir?
DeFi, geleneksel finans sistemlerine tamamen dijital bir alternatif sunar. İnternete erişimi olan herkes açık ve özgür olan bu sistemde üçüncü şahıslara gerek duymadan işlemlerini yapabilmektedir. Bu yanı nedeniyle avantajlı olduğu kullanım alanları vardır. En genel haliyle DeFi kullanım alanları şöyledir:
- Varlık yönetimi
- Sigortacılık
- Borçlanma ve borç verme
- Ödeme çözümleri
- Merkezi olamayan borsalar
- Türev satın alma
- Tokenizasyon
DeFi’nin Avantajları Nelerdir?
Tüm finansal enstrümanların günün sonunda bir merkeze bağlı olması, her an para politikalarında ve bankacılıkta değişimler olabileceği anlamına gelir. DeFi, merkezi olmayan finans olarak işlemlere dahil olan üçüncü şahısları ve kurumları ortadan kaldırır. Bu teknoloji finans sektörü için pek çok avantajı barındırır. DeFi nedir bilmek isteyenlerin büyük bir çoğunluğu aslında DeFi’nin avantajlarından faydalanmak isterler.
Genel olarak DeFi’nin avantajları şöyledir:
- İnternet erişimi ve cüzdanı olan herkese açık bir sistem olması
- Kişisel bilgileri kimseyle paylaşmak zorunda kalmadan işlem yapılabilmesi
- Geleneksek bankacılık sistemlerine göre çok daha hızlı çalışması
- İşlemler herkese açık olduğundan şeffaf bir ortam yaratması
- Varlıkların beklemeden, yüksek ücretler ödemeden, izine gerek olmadan transfer edilebilmesi
- Doğrudan kullanıcılar arasında borç alışverişi yapılabilmesi
DeFi’nin Dezavantajları Nelerdir?
DeFi henüz gelişiminin çok başında olan bir teknolojidir. Bu nedenle altyapı olarak bazı eksikliklere sahiptir. Bu durum kullanıcılar için zaman zaman dezavantajlar yaratabilir. DeFi teknolojisinin dezavantajları genel hatlarıyla şunlardır:
- DeFi ile etkileşime geçmek için kullanılan dApp’e göre yatırımda dalgalanmalar olabilir.
- Ethereum’daki işlem oranlarındaki değişimler, takasa işlemlerinin zaman zaman daha pahalıya mal olmasına sebep olabilir.
- Akıllı sözleşme kodunda olan hatalar fon kayıplarına neden olabilir.
- DeFi’nin sınırsız işlem yeteneği olsa da devletlerin yönetmeliklerine göre vergi kayıtları tutmak gerekebilir.
- Sigorta hizmetlerinin nadir olmasından dolayı dolandırıcılık halinde kullanıcı yalnızdır.
DeFi altyapısında bulunan eksikliklerden dolayı kullanan kişi sayısı şu anda oldukça azdır. Dünya çapında kullanılmayı amaçlandığı için DeFi’deki sorunlar çözülmekte ve gelişimine devam etmektedir. DeFi 1.0’da yer alan sorunlar önemli ölçüde çözülmüştür ve DeFi 2.0 protokolleri kullanılmaya başlamıştır. Bu teknoloji ikinci nesilde kalmayacaktır ilerleyen zamanlarda yeni nesiller kullanılmaya başlayacaktır.
Bitcoin DeFi midir?
DeFi teknolojisi tamamen dijitalleşmiş bir teknolojiyi tasvir ettiğinden Bitcoin ile bağlantısı karıştırılmaktadır. DeFi sisteminde işlem yaparken kripto paralar kullanılır. En bilinen kripto para Bitcoin olduğundan DeFi’nin bir parçası olduğu yanılgısına çokça düşülür. Bitcoin DeFi değildir; yalnızca DeFi’de işlem yaparken kullanılabilecek kripto para birimlerinden birisidir.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Digicentralized Twitter ve Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
