Günümüzde sıkça gündeme gelen Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (DAO), blockchain tabanlı en önemli web3 oluşumlarından birisidir. Gittikçe merkeziyetsizleşen dijital dünyanın merkeziyetsiz organizasyonlarla yeni bir hale bürünebilir. Gelin, DAO hakkında en çok merak edilen konuları birlikte inceleyelim.
DAO Nedir?
DAO, “Decentralized Autonomous Organization” ifadesinin kısaltması olup merkeziyetsiz otonom organizasyon anlamına gelir. DAO’lar herhangi bir otoriteye bağlı değildir; bu organizasyonların yönetimi bilgisayar kodları aracılığıyla gerçekleştirilir. Yani DAO’ların kuralları bilgisayar programları ile kodlanır ve şeffaf bir şekilde herkesin yönetime dahil olabilmesine imkan tanır. Merkeziyetsiz otonom organizasyonlar yöneticiye duyulan ihtiyacı ortadan kaldırır.
DAO’lar sayesinde dünya çapında aynı amaca, değere veya düşünceye sahip insanlar birbirlerini tanımak zorunda olmadan güvenilir bir şekilde birlikte çalışabilir. DAO’daki güven ortamını sağlayan tabi ki blockchain teknolojisidir. Kuruluşun kuralları akıllı sözleşmeler tarafından yürütülür. Böylece kimse kuralları kendine göre düzenleyemez veya organizasyonun çalışmasına etki edemez.
DAO Nasıl Çalışır?
DAO, blockchain ve akıllı sözleşme teknolojilerini kullanarak çalışır. Kurulan DAO’nun kuruları organizasyonun çekirdek ekibi tarafından belirlenerek akıllı sözleşmelerle işleme alınır. Böylece sistem otomatik olarak işler ve manipülasyon yapma imkanı ortadan kalkar. DAO’lar herkese açık, şeffaf ve izlenebilir oluşumlardır. Bir DAO’ya katılmak isteyen kişi protokolün nasıl çalıştığını görüp ilerde nelere şahit olacağını anlayabilir.
DAO’nun bağımsız olması fonlanarak finansal bağımsızlığına ulaştığı süreçle başlar. Token ihracı yoluyla yatırımcılara token verilir ve token sahibi olan kişiler oy kullanma hakkı elde eder. Böylece sistemin karar verme gücü tek bir yere değil, kitleye verilmiş olunur.
DAO Ne İşe Yarar?
Geleneksel kuruluşlarda kurum içi operasyonlar özelken DAO’lar kuruluşların tüm operasyonların şeffaf olmasını sağlıyor. Böylece kuruluşta olup bitenlerin herkes tarafından denetlenebilmesi imkanı doğuyor. Günümüzde küresel bir kuruluş kurmak pek çok yönden zorluklara sahiptir. İletişim için uygun zeminin oluşturulması, güven ortamının doğması, herkesin denetlenebilmesi, finansal işlemlerin yapılması kolay değildir. DAO ise dünyanın dört bir yanından insanlar aynı amaç uğruna bir kuruluşu birlikte yönetmesine yarar. Oy verme yetkisi olan herkes kuruluşun geleceğini şekillendirecek süreçlere dahil olabilir. Yani DAO, kitlenin gücünü ortaya çıkarmak için en uygun teknolojilerden birisidir.
DAO Governance Nedir?
DAO governance, DAO’nun yönetiminin nasıl koordine edildiğidir. Bazı DAO’larda yönetişim oylama yetkisini temsil eden token’lerle yapılırken bazı DAO’larda NFT kullanımı görülür. DAO’ya girmek isteyenlerin kripto cüzdanında yönetim belirteçleri bulunmalıdır. Ne kadar çok DAO governance belirteci sahibi olunursa oylamalarda daha fazla oy kullanma hakkı doğar. DAO’nun organizasyonel hedeflerine ulaşması tüm governance token sahiplerinin kararlarına bağlıdır. Merkezi herhangi bir yapı işleyişe etki edemez.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Digicentralized Twitter ve Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
