Şeffaklık, blockchain teknolojisinin en temel ilkelerinden birisidir. Blockchain’in kullanıcılar tarafından benimsenmesinin sebebi bilginin yalnızca belli bir gruba değil herkese ulaşılır olmasıdır. Herkese açık veriler incelemek, blokchain ağında kayıt altına alınmış olan işlemlere erişmek oldukça kolaydır. Blockchain’in temel ilkelerinden birisi olan şeffaflık blockchain explorer ya da Türkçe karşılığı ile blok gezgini ile sağlanmaktadır. Bu yazımızda block explorerlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Block Explorer Nedir?
Block explorer (blok gezgini), bir blok zincirinden çeşitli verileri çekmek için API ve blok zinciri düğümünü kullanarak aranan verileri düzenlemek ve verileri kullanıcıya aranabilir bir formatta sunmak için veri tabanı kullanan bir yazılımdır. Her zincir için özelleşmiş, internette bir şeyler aramak için kullandığımız arama motorlarına benzetebileceğimiz blok gezginleri vardır. Örnek olarak Etherscan, Bscscan ve Snowtrace verilebilir.
Her blok zincir için ayrı ayrı blockchain explorerlar olabileceği gibi bir blockchain explorer içerisinden birden fazla blok zincir hakkında bilgilere erişim sağlanabilir. Örnek olarak CoinMarketcap Block Explorer verilebilir. Bu block explorer sayesinde içerisinde bulunan Bitcoin, Ethereum, Litecoin ve BnbChain blok zincirleri hakkında bilgiler elde edilebilir.
Block Explorer ile Neler Yapılabilir?
Kullanıcılar, blok explorer yardımıyla incelemek istedikleri blok zinciri hakkında birçok bilgiye kolayca ulaşabilmektedir. Bu bilgiler;
- Yaptıkları işlemlerin son durumunu kontrol edebilme,
- Ağdaki yeni blok oluşturma zorluğuna bakabilme,
- Diğer kullanıcıların hesaplarındaki bakiyeyi görebilme,
- Ağdaki toplam hesaplama gücünü görebilme,
- Ethereum gibi EVM tabanlı blok zincirleri üzerinde yürütülen akıllı kontratların bazı fonksiyonlarına erişim sağlayabilme,
- Son olarakta yine Ethereum gibi blok zincirlerinde ağın zorluğundan kaynaklı değişen ortalama işlem ücretleri hakkında bilgi edinme olarak söylenebilir.
Yukarıdaki bilgilere ek olarak bazı block explorerlar, chain id gibi ilgili blok zincir hakkında temel bilgileri de kullanıcılara gösterebilmektedir.
Block Explorer Nasıl Kullanılır?
Block explorerlar birer internet sitesidir. Bu internet sitelerinde yer alan arayüzler sayesinde kullanıcılar blok zincirler hakkında bilgilere kolayca ulaşabilir durumdadır. Her blok tarayıcısının arayüzü kendisine özel olmakla beraber temelde her blok tarayıcısında kullanıcıların bilgilere ulaşması adına ana arama çubuğu vardır. Bu arama bölümüne kullanıcılar değişik bilgi türleri girebilirler. Bu bilgi türleri
- Yapılan herhangi bir işlemin TxId’si,
- Herhangi bir cüzdanın public adresi,
- Bilgilerine bakmak istenilen bloğun blok numarası,
- EVM tabanlı blok zincirlerde herhangi bir akıllı sözleşmenin adresi olabilir.
Kullanıcılar yukarıdaki bilgi türlerinden herhangi birini ana arama çubuğuna girmesi halinde blok explorer girilen bilgiyi blok zincir içerisinde aratır. Eğer blok zincirde aratılan bilgi ile ilgili bir eşleşme bulursa bulduğu bilgi parçacığını kullanıcıya getirir. Bu sayede kullanıcı blok zincir üzerinde bulmak istediği bilgiyi kolay bir şekilde elde etmiş olur.
Özet
Blok zincir teknolojisinin vazgeçilmez bir özelliği de kullanıcılara karşı şeffaf olmasıdır. Bu özellik sayesinde kullanıcılar ağ üzerinde olan birçok bilgiye erişim sağlayabilmektedir. Kullanıcıların bilgiye kolay bir şekilde erişim sağlaması amacıyla block explorerlar bir diğer adıyla blok tarayıcıları ortaya çıkmıştır.. Bu tarayıcılar aslında birer internet sitesinden ibarettir ve bu sitelerin sahip olduğu basit arayüzler sayesinde siteye giren kullanıcılar blok zincirleri hakkında birçok bilgiye kolay bir şekilde ulaşabilmektedir.
En son gelişmelerden haberdar olmak için Digicentralized Twitter ve Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
